COVID-19 Pandemisi ve Obezite Cerrahisi

COVID-19 Pandemisi 2019 sonlarında Wuhan şehrinde başlayan ve kısa sürede Çin’in diğer kısımları ve tüm dünyaya yayılan ve yeni bir tür Coronavirus’un neden olduğu ölümcül sonuçları olabilen bir hastalık. Dünya Sağlık Örgütü 11 Mart 2020’de COVID-19 salgınını küresel pandemi olarak ilan etti. 

Kardiyovasküler hastalıklar, obezite ve şeker hastalığı gibi metabolik hastalıkları olan kişilerin COVID-19 enfeksiyonu açısından daha yüksek risk taşıdığı ve zatürre gelişmesi ve olası sonuçlarından daha fazla etkilendiği de biliniyor. COVID-19 pandemisine bir yanıt olarak Uluslararası Obezite ve Metabolizma Cerrahisi Derneği (IFSO) küresel sağlık sunucularına bu ortamda hem sağlıkçıları, hem hastaları güvende tutmak üzere bir bildiri yayınladı.

Obezite Cerrahları İçin Genel Öneriler

Tüm elektif, yani acil olmayan obezite ve metabolizma cerrahisi ameliyatları ve endoskopik işlemleri pandemi süresince ertelenmelidir. Bu hem hasta, hem de sağlıkçıların risklerini en aza indirir. Aynı zamanda yatak, ventilarör ve kişisel korunma ekipmanlarının gereksiz kullanımını ortadan kaldırır. Ayrıca bu vakaların ertelenmesi gerek hasta, gerek sağlıkçıların henüz belirti vermeyen taşıyıcılar tarafından enfekte edilmesini de önler.

COVID-19 Tanısı ve Tarama Testleri

Başvuran her hastanın ateşi ölçülerek kayıt altına alınmalıdır. Hastaneye kabul edilen tüm hastalar COVID-19 açısından tomografi ile taranmalıdır. Tüm hastalar ateş ve solunum yolu belirtileri açısından sorgulanmalıdır. Aile üyelerinde de aynı belirtiler araştırılmalıdır. COVID-19 vakası ile temas veya yüksek riskli bölgelere yolculuk mutlaka sorgulanmalıdır. Olası vakalardan Reverse-transkriptaz polimeraz zincir reaksiyon testi (RT-PCR) için burun ve farinks sürüntü örneği alınmalıdır. Test sonuçları gelene kadar izolasyon önlemleri uygulanmalıdır. 

Ameliyat Komplikasyonların Tedavisi İçin Acil Cerrahi

COVID-19 pandemisi süresince sadece ameliyat sonrası komplikasyonların (kanama, kaçak vb) tedavisi için acil cerrahilere izin verilmelidir. Bununla birlikte, ateş ve solunum belirtilerinin hem komplikasyon, hem de COVID-19 için ortak belirtiler olduğu unutulmamalı ve multidisipliner bir ekip çalışması yürütülmelidir.

Şüpheli ve Tanı Konmuş COVID-19 Vakaları

Salgın süresince şüpheli ve tanı konmuş tüm vakalarda acil cerrahi de ancak konservatif yöntemler denendikten sonra uygulanmalıdır. Gerekli hallerde ameliyat negatif basınçlı ameliyathanelerde ve izolasyon önlemleri alınarak gerçekleştirilmelidir. 

Cerrah, hemşire ve anestezistler en üst düzey koruma tedbirlerini uygulamalı, disposible cerrahi bone, medikal koruyucu maske (N95), disposible tıbbi koruyucu önlük, disposible latex eldiven, tüm yüz koruyucu mask ve hava nemlendiricili respiratör kullanmalıdır.

Odada bulunanların sayısı en alt limitte tutulmalıdır. Operasyon süresini kısaltmak için ameliyat iyi organize olmuş ve deneyimli bir cerrahi ekip tarafından gerçekleştirilmelidir. Laparoskopik cerrahi sırasında aerosol oluşumu nedeniyle ekibin buna maruz kalmaması için uygun koruma önlemleri uygulanmalıdır. Operasyon odası ve tüm ekipman ayrı ayrı sterilize edilmeli ve enfeksiyon kontrol komitesinin denetiminden sonra tekrar kullanıma girmelidir. 

COVID-19’dan Kurtulan Hastalar

COVID-19’un uzun vadeli etkileri ve komplikasyonları henüz bilinmediğinden, COVID tanısı almış ve iyileşmiş hastalarda obezite cerrahisi kararı multidisipliner bir ekip tarafından alınmalı, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ameliyattan önce önerilmelidir. 

Ameliyatlı Hastaların Takipleri ve Diyet Desteği

Klinik ve hastane vizitleri kesinlikle önerilmez. Teletıp uygulamaları, online veya telefonla takip tercih edilmelidir. Böylece hem hastanelerin yoğunluğu azaltılacak, hem yolculuk gereksinimi olmayacak, hem de bulaşma olasılığı en aza indirilecektir. 

Bu güç dönemlerde beslenme uzmanı desteği ve psikolojik destek çok önemlidir. Bazı hastalar karantina döneminde gıda krizi yaşama endişesi taşıyor olabilirler. Sağlıklı beslenme ve egzersiz önerileri ve online toplantılar çok yararlı olacaktır. Salgının başlangıcından bu yana İstanbul Bariatric Center ekibi olarak bu doğrultuda çalışmalarımızı yoğunlaştırdık ve ilk günden beri sağlıklı beslenme önerileri ile sizlere destek olmak üzere çalışıyoruz. Bu önerilere @istanbulbariatriccenter instagram hesabımızdan ulaşabilirsiniz.

Yine salgın öncesinde geliştirmekte olduğumuz Albert Sesli Obezite Destek Asistanı‘nı hızla güncelledik ve online diyetisyen ve doktor konsültasyonu yapabileceğiniz şekilde hizmetinize sunduk. Yazılımı buradan indirebilir, online konsültasyon ve online seminerlerimizle ilgili bize ulaşabilirsiniz. Yazılımı indirdikten sonra Obezite Premium Paketi için yine bize +447918548789 nolu Whatsapp numarasındanulaşabilirsiniz.

Akademik Aktivite ve Konferanslar

Tüm yüzyüze akademik aktiviteler ve konferanslar iptal edilmeli veya ertelenmelidir. Online konferanslar iyi bir seçenektir.

Halk Sağlığı ve Obeziteyle İlişkili Metabolik Hastalıklar

Kardiyovasküler hastalıklar ve diyabet gibi metabolik hastalıkların düzenli tedavisi güçlendirilerek devam etmelidir. Sağlıklı diyet ve uygun fiziksel aktivite kişisel bağışıklığı güçlendirecektir. COVID-19 belirtilerinden şüphelenilecek olursa zamanında gerekli değerlendirme ve tedavi aşamasına geçilmelidir. Bu süreçte herkes hijyen kurallarını uygulamalıdır:

-Öksürürken veya hapşururken mutlaka mendil kullanın

-Mendilleri uygun şekilde yokedin

-Ellerinizi yemekten önce, sonra, tuvalet sonrası mutlaka olmak üzere sık sık sabunla en az 20 sn yıkayın

-Alkol bazlı el antiseptikleri kullanın

-Temas ettiğiniz yüzeyleri aynı antiseptiklerle sık sık temizleyin

-Hasta olduğunuzu hissediyorsanız diğerleriyle temastan kaçının ve en az 1.5 m mesafe bırakın

-Mobil telefon, anahtar, cüzdan gibi eşyalarınızı sık sık temizleyip sterilize edin

Toplum içinde cerrahi maskelerin kullanılması coronavirus enfeksiyonunun diğer bireylere yayılmasını önler. Eğer hasta değilseniz maske kullanmanız zorunlu değildir. Cerrahi maskelerin sağlıklı kişilerce kullanılmasının hastalığın yayılımında etkisi olduğuna dair yeterli kanıt yoktur. 

Normal Klinik Uygulamalara Dönme

Tüm rutin ameliyatlar pandemi sonrasına yeniden planlanmalıdır. Bu kriz süresince online websiteleri, mobil applikasyonlar yoluyla halk eğitimi sürdürülmelidir. Tüm klinik uygulamalarda hasta ve sağlıkçıların güvenliği en önemli önceliğimizdir. Bu süreçte kanun koyucuların bildirimleri doğrultusunda hizmetler sürdürülmelidir.

Makalenin Orjinali: Obesity Surgery https://doi.org/10.1007/s11695-020-04578-1

Kaynaklar:

1. GuanWJ, Ni ZY, Hu Y, et al. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China. N Engl J Med. 2020 Feb;28 Epub 2020/02/ 29. eng

2. WHO characterizes COVID-19 as a pandemic. [11 March 2020]; Available from: https://www.who.int/emergencies/diseases/novelcoronavirus-2019/events-as-they-happen.

3. WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 – 11 March 2020. [23 March 2020]; Available from: https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-sopening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19%2D%2D-11-march-2020.

4. Li B, Yang J, Zhao F, et al. Prevalence and impact of cardiovascular metabolic diseases on COVID-19 in China. Clin Res Cardiol. 2020 Mar;11 Epub 2020/03/13. eng

5. Wang D, Hu B, Hu C, Zhu F, Liu X, Zhang J, et al. Clinical characteristics of 138 hospitalized patients with 2019 novel coronavirus-infected pneumonia in Wuhan, China. Jama. 2020 Feb 7. Pubmed Central PMCID: PMC7042881. Epub 2020/02/ 08. eng.

6. Gupta R, Ghosh A, Singh AK, Misra A. Clinical considerations for patients with diabetes in times of COVID-19 epidemic. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research&Reviews. 2020 2020/05/01/;14(3):211–2.

7. JOINT GI SOCIETY MESSAGE: COVID-19 clinical insights for our community of gastroenterologists and gastroenterology care providers. [23 March, 2020]; Available from: https://www.asge. org/home/joint-gi-society-message-covid-19.

8. Zu ZY, Jiang MD, Xu PP, Chen W, Ni QQ, Lu GM, et al. Coronavirus disease 2019 (COVID-19): a perspective from China. Radiology.0(0):200490.

9. Huang C, Wang Y, Li X, et al. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet. 2020 Feb 15;395(10223):497–506. Epub 2020/01/28

10. Li Y, Xia L. Coronavirus disease 2019 (COVID-19): role of chest CT in diagnosis and management. Am J Roentgenol 2020:1–7.

11. Ai T, Yang Z, Hou H, et al. Correlation of chest CT and RT-PCR testing in coronavirus disease 2019 (COVID-19) in China: a report of 1014 cases. Radiology. 2020 Feb;26:200642. Epub 2020/02/27.eng

12. Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (2019-nCoV) infection is suspected: interim guidance. [January 28, 2020]; Available from: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/clinical-management-ofnovel-cov.pdf.

13. China CDC: Multilingual epidemic control manuals for COVID-19. [23 March 2020]; Available from: http://en.nhc.gov.cn/2020-