Mide Balonu İle Obezite Tedavisi Nasıldır?

Aşırı şişmanlık (obezite), vücudun kalp-damar ve endokrin başta olmak üzere, hemen bütün sistemlerinde önemli rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olan ciddi bir sağlık problemidir. Yapılan diyetler, egzersizler ve kullanılan ilaçlarla zayıflamak her zaman istenilen sonucu vermeyebilir. Diyetlerin sürdürülememesinin en önemli nedeni açlık ve doymama hisleridir. Bu nedenle mideye yerleştirilen ve aşırı şişmanlığa çözüm getiren yöntemlerden biri olan mide balonu üretilmiştir.

İntragastrik Balon Nedir?

Mideye şişirilebilir bir balon yerleştirerek kilo verdirme yöntemi, ilk defa 1982 yılında ünlü kalp cerrahı Debakey tarafından geliştirilmiştir. İlk kullanım amacı obez kalp hastalarını cerrahi operasyonlar öncesinde zayıflatmak ve böylece ameliyat risklerini en aza indirmektir. Bu yöntemin etkili olduğunun görülmesi ile en ideal mide balonunun geliştirilmesi için çalışmalar hızlandırılmıştır ve günümüzde de devam etmektedir.

Günümüzde piyasada çok çeşitli sayıda mide balonu vardır. En önemli iki grup, serumla veya havayla doldurulan gruptur. Genel olarak mide balonu mide asidine 6 ay dayanacak şekilde üretilmiştir. Bütün balonlar doldurulup midede bırakılacak şekilde tasarlanmıştır. Spatz marka balonda ise endoskopik olarak tekrar ağıza çekilerek arada dolum ve boşaltım yapılabilecek bir eklenti vardır ve ayarlanabilir mide balonu olarak pazarlanmaktadır. Sonuçta bütün balonlar hastanın midesinde bir kitle etkisi oluşturup, tokluk hissi yaratarak etki etmektedir. BIB sisteminin mide boşalımını da geciktirerek Ghrelin hormonu üzerinden açlık hissini azalttığı da belirtilmektedir. Helioscopie ise, hava ile dolum sisteminin mantığını tokluk hissinin midenin çıkımından değil, fundus denilen üst bölgelerinden kaynaklanmasına dayandırmaktadır.

Hasta Seçimi

•Balon uygulanacak obesite hastasının vücut kitle indeksi (VKİ=vücut ağırlığı / boyun metre cinsinden karesi) 30-40 arasında veya daha fazla olmalıdır.

•Hasta en az beş yıldır obez olmalıdır.

•Balon uygulama kararı diyet, egzersiz ve ilaç tedavilerinden sonuç alınamamış obez hastalarda veya yapılacak cerrahi operasyonlar öncesinde bir seçenek olarak önerilmelidir.

•Uygulamaya engel herhangi bir tıbbi durum olmamalıdır.

Uygulama

Balon, endoskopi yardımı ile ağız yoluyla yemek borusundan geçirilerek, endoskopik gözetim altında mide içine yerleştirilir. İşlem tamamen kansızdır ve hafif bir anestezi altında gerçekleştirilir. Genellikle hastanın entübe edilmesi, yani nefes borusuna tüp yerleştirilmesi gerekmez. Obez hasta, midesinin içine balon konulmadan önce uygulamayı yapacak kişi tarafından mutlaka olabilecek olumsuzluklara karşı bilgilendirilmelidir. Ehil ellerde neredeyse “sıfır” komplikasyon riski ile gerçekleştirilebilen uygulama, “endoskopi yapıyorsam bunu da yaparım” diyen ve gerekli eğitimi almamış uzmanlarca yapıldığında ölümcül olabilecek riskler taşımaktadır.

Mide içine balon konulmadan önce uygulamayı yapacak olan doktor, mide içini endoskopik olarak kontrol etmeli ve bir engel olmadığına karar verdiği takdirde balonu koymalıdır. Mide içine ağızdan sönük olarak gönderilen balon, mideye ulaştırıldığında ucuna bağlı tüp aracılığıyla yaklaşık 600 cc havayla veya serumla doldurularak şişirilir ve bağlı olduğu tüpten kolayca ayrılarak mide içinde bırakılır.

Mide Balonu Kimlere, Niçin ve Ne Zaman Uygulanır?

Balon, şişmanlığın geçici tedavisinde kullanılır. Şişmanlığa bağlı başka hastalık risklerini (Tip II diyabet, damar hastalıkları, eklem hastalıkları gibi..) önemli ölçüde azaltması açısından hastaya büyük yarar sağlar. Kilo kaybına ve kaybedilen kiloların korunmasına yardım eder. En büyük faydası, hastanın yeni bir beslenme alışkanlığı edinmesi için 6 ay gibi uzun süreli bir destek sağlamasıdır.

•Şişmanlık cerrahisi öncesinde, ameliyat olacak hastaların ameliyat öncesinde zayıflatılması cerrahi risklerin azaltılmasına yardımcı olur. Bu nedenle süperobez ya da ciddi yandaş hastalıkları olan hastalarda ilk basamak olarak kullanılması önerilmektedir.

•Balon çıkartıldıktan sonra şişman kişinin kilo kaybının bir diyet programıyla devam etmesi sağlanmalıdır. Aksi halde verilen kiloların hızla geri alınması mümkündür.

•Balon midenin içinde altı aydan fazla kalmamalıdır. Bu süreyi geçen vakalarda silikon bozulmaya başlamakta ve oldukça sofistike bir girişim olan çıkarma işlemi daha da zorlaşmaktadır. Tekrarlamakta fayda var; bu işlemlere aşina olmayan ellerde çıkarma işleminde yemek borusu ya da midede delinme gibi ciddi komplikasyonlar oluşabilir. Uzman ellerde bu riskler sıfıra yakındır.

•Gerekli sürenin sonunda balon mideden endoskopik olarak çıkartılır.

•Bu yöntem, şişman kişinin altı ay içinde %20-25 civarında kilo kaybetmesini sağlar. Ayda en az 2-3, 6 ayda ise 15 kilo kaybı sağlanabilmektedir. Diyet ve egzersiz programlarının düzenli uygulanması ile 30-40 kiloya kadar kayıp beklenebilir. Kilo verilebilmesi ve verilen kilo miktarı tamamen kişinin yeni bir yaşam tarzı konusundaki motivasyonu ve yeme alışkanlıklarını değiştirmekteki kararlılığına bağlıdır. Yani, balon takıldığı halde kilo verememek de söz konusu olabilir.

•Balon uygulanacak hastaların uyumlu kişiler olması, tedavinin başarılı olması bakımından önemli bir koşuldur. Hasta yeme alışkanlıklarını ve yaşam tarzını değiştirme konusunda istekli ve kararlı olmalıdır.

Bu Yöntem Kimlere Uygulanmaz?

•Yemek borusunda iltihap ve ülser gibi hastalıkları bulunan veya daha önceden mide -bağırsak sisteminden ameliyat geçirmiş obes kişilerde,

•Bağırsakların iltihabi hastalıklarında,

•Laparotomili (karın ameliyatı geçirmiş) hastalarda,

•Ciddi laparoskopi ameliyatı geçirmiş hastalarda,

•Mide fıtığı olan obes kişilerde (Bu durum havayla şişirilen Heliosphere TM ile göreceli hale gelmiştir.

•Mide -bağırsak sisteminden kanaması veya kanama eğilimi olan obez kişilerde,

•Uyuşturucu bağımlısı veya alkolik kişilerde,

•Yaşı 16’dan küçük, 60 yaşından büyük obeslerde,

•Romatizmal ağrı kesici, kan sulandırıcı veya sistemik kortizon kullanan kişilerde,

•Mental bozukluğu olan obes kişilerde (psikiyatri uzmanının kontrolünde üç ay kullanılabilir),

•Vücut kitle indeksi uygun olmayan şişmanlarda sadece kozmetik amaçla bu yöntemin kullanılmaması gerekir.

Uygulamayı Kim Yapar?

Endoskopi konusunda tecrübeli ve obesite cerrahisi ile ilgili genel cerrahi uzmanları ve gastroenterologlar tarafından gerçekleştirilen bu uygulamanın öncesinde ve sonrasında endokrinoloji, diyet ve psikiyatri uzmanlarının da desteği alınır.

Mide balonu uygulamasından sonra yapılması gereken beslenme değişikliklerinin amacı, balon midede durduğu sürece vücudun bu yeni duruma adapte olmasını kolaylaştırmaktır.

Mide balonu uygulamasından sonraki ilk 3 gün:

Uygulamanın ilk iki-üç gününde tamamen ya da kısmen sıvı bir diyet tavsiye edilir. Blenderla hazırlanan çorbalar, su, meyve suları, süt, ezilmiş muz ve patates gibi yiyecekler uygundur. Bu aşamada önemli olan noktalar şunlardır:

-Günde 3-4 öğün yemelisiniz. (Kahvaltı, öğlen, ikindi ve akşam yemekleri.)

-Küçük lokmalar alarak ve dikey pozisyonda yemelisiniz.

-Öğünler arasında en az 1 saat olmasına dikkat etmelisiniz.

-Karabiber, yağ, tuz gibi eklemelerden mümkün olduğu kadar kaçınmalısınız.

-Günde 1-1.5 litre kadar su, çay ya da meyve suyu içmelisiniz.

-Kahve, çikolata, dondurma gibi soğuk yiyecekler, genelde tüm tatlılar, yağlı gıdalar ve ızgara etlerden kaçınmalısınız. Kahve içecekseniz kafeinsiz olanları seçmelisiniz.

Dördüncü günden sonra:

Yavaş yavaş katı gıdalara geçebilirsiniz. Kahvaltıda süt veya yoğurt (150 ml), bisküvi, öğle yemeğinde makarna (1 kaşık), ince hazırlanmış tavuk (2 parça), haşlanmış sebzeler, ikindi muz, akşam yemeğinde haşlanmış patates, buğulanmış balık, haşlama sebze gibi..

Bu safhada katı gıdalara geçiş kademeli olmalıdır. Eğe kusma oluyorsa tekrar sıvı diyete dönmelisiniz.
Mide balonu uygulamasından sonraki 15 günde diyet eğitimi:

Diyetle ilgili şartlara sıkı sıkıya uymanızın başarıyı mutlak şekilde etkilediğini aklınızda tutmanız önemlidir.

Mide Balonu Sonrası Beslenme Önerileri:

-İlk ay boyunca light gıdalar önerilir.

-Çok yavaş yemelisiniz. Lokmalar arasında çatal bıçağınızı tabağa bırakmayı alışkanlık edinin.

-Katı gıdalara başladığınızda her lokmada çok küçük miktarlar almanız ve çok iyi çiğnemeniz çok önemlidir.

-Öğünler sırasında sıvı almayın, fakat günde en az 10 bardak su içmeyi de ihmal etmeyin. Yemekten sonra sıvı almak için en az 1 saat bekleyin. Gazlı içeceklerden mutlak surette kaçının.

-Kahve, sıcak çikolata ve diyet bile olsa tatlı içeceklerden kaçının.

-Yiyeceğiniz miktarı 3 ana öğüne ve en fazla 2 ara öğüne bölebilirsiniz.

-Yemeklerde kullanılan yağ miktarının en fazla 4 çay kaşığını geçmemesini sağlayın.

-Günde bir kez balık, et ya da tavuk yemelisiniz. Tüm öğünlerde mutlaka yeşil sebze bulundurun. Mevsime bağlı olarak bıkkınlık yaratmayacak şekilde çeşitlendirmeye çalışın.

-Yemeklerden hemen sonra kesinlikle uzanmayın.

-Öğünler arasında kesinlikle başka şeyler yemeyin.

-Televizyon seyrederken, çalışırken veya başka şeylerle ilgilenirken yemeyin.

-Kızartılmış gıdalar, soğuk etler, et ürünleri gibi yağdan zengin gıdalar yemeyin. Özellikle krema, yoğunlaştırılmış süt gibi maddelerle hazırlananlar olmak üzere tatlılardan, çikolatadan, dondurmadan ve mayonez bazlı soslardan uzak durun.

-Sıvıları tatlandırmak zorundaysanız şeker yerine tatlandırıcı kullanmalısınız.

-Beyaz etleri tercih edin, ızgara veya buğulama şeklinde hazırlayın.

-Süt, peynir, yoğurt gibi gıdalarda kaymağı alınmış olanları tercih edin.

-Tam buğdaylı veya diyet ekmekleri tercih edin.

-Tatlı yerine diyet jöle veya taze meyve yemeye çalışın.

-Mevsim salatalarını sirke, soya sosu veya hardalla tatlandırın. Yağ, zeytin yağı veya mayonez bazlı soslar kullanmayın.

-Kusma durumunda 3 ana öğünden oluşan hafif bir diyete dönün.

-Diyet günlüğü tutun. Yediğiniz herşeyi tür ve miktar olarak mutlaka kaydedin. Özellikle spesifik gastrointestinal belirtileri de (bulantı, yutma güçlüğü, diare gibi..) kaydedin.

Fiziksel Aktivite Oryantasyonu

Kalp ve solunum sisteminin ve fiziksel kondisyonun uygun şekilde değerlendirilmesinden sonra günlük aerobik egzersizleri(yürüyüş, yüzme, hidrojimnastik gibi..) düzenli olarak uygulamaya çalışın. Egzersizler en az 40 dakika sürmeli ve eğitmeninizin önerilerine göre hafif ağırlık çalışmasını da içermelidir.

Psikolojik Destek

Mide balonu yerleştirilmesinden sonra psikolojik destek her hastanın durumuna özel olarak belirlenmeli, ideal olarak minimum ayda bir olmalıdır.

Op.Dr.Murat Üstün tarafından hazırlanmıştır. Kaynak belirtilerek ve link verilerek alıntı yapılabilir.

Kaynaklar:

1-Sallet JA, Marchesini JB, Miguel P, et al.: Brazilian multicentric study of the Intragastric Balloon. Obes Surg 14(7):991–998, 2004.

2-Galloro G, De Palma GD, Catanzano C, et al.: Preliminary endoscopic technical report of a new silicone intragastric balloon in the treatment of morbid obesity. Obes Surg 9(1):68–71, 1999.

3-Weiner R, Gutberlet H, Bockhorn H: Preparation of extremely obese patients for laparoscopic gastric banding by gastric-balloon therapy. Obes Surg 9(3):261–264, 1999.

4-Doldi SB, Micheletto G, Perrini MN, et al.: Treatment of morbid obesity with intragastric balloon in association with diet. Obes Surg 12(4):583–587, 2002.

5. Hodson RM, Zacharoulis D, Goutzamani E, et al.: Management of obesity with the new intragastric balloon. Obes Surg 11(3):327–329, 2001.

6. Loffredo A, Cappuccio M, DeLuca M, et al.: Three experience with the new intragastric balloon, and a preoperative test for success with restrictive surgery. Obes Surg 11(3):330–333, 2001.

7. Totte E, Hendrickx L, Pauwels M, et al.: Weight reduction by means of intragastric device: Experience with the bioenterics intragastric balloon. Obes Surg 11(4):519–523, 2001.

8. Evans JD, Scott MH: Intragastric balloon in the treatment of patients with morbid obesity. Br J Surg 88(9):1245–1248, 2001.

9. Vandenplas Y, Bollen P, De Langhe K, et al.: Intragastric balloons in adolescents with morbid obesity. Eur J Gastroenterol Hepatol 11(3):243–245, 1999.