Tuzlu gıdalar tüketmenin susuzluk hissini arttırdığı ve daha fazla su içmeye yol açtığı bilinen bir gerçektir. Ancak yeni araştırmalar tuzun fazla yememize de yol açabileceğini gösteriyor.
Araştırmacılar tuzun açlık hissi ve kilo alımındaki daha önce bilinmeyen rolünü araştırmaya başladılar. Çok sayıda güncel çalışma tuzun bizi daha fazla yemeye ittiğini gösteriyor.
Vanderbilt Üniversitesi’nden Dr. Titze, “şu ana kadar tuzun sadece kan basıncı üzerindeki etkisine yoğunlaşmıştık, şimdi tuz ve diyet konusuna da önem veriyoruz” diyor. Tuzun bizi susattığı bilinen bir gerçek, ama Titze’nin araştırmaları aksine yüksek miktarda tuz tüketenlerin, daha küçük miktarlarda tüketenlerden daha az su içtiğini kanıtladı. Bu grubun daha fazla açlık hissettiği, uzun vadede bu iştahın onları daha fazla yemeye ve kilo alımına ittiği gösterildi.
Geçen ay yayınlanan çalışmada Titze ve arkadaşları eşsiz bir çalışma grubunu, Mars yolculuğuna hazırlanan 10 Rus kozmonotu incelediler.Uzay yolculuğu simülasyonu aylarca hazırlanılması gereken ve araştırmacılara tuzun onları nasıl etkilediğini araştırabilecekleri stabil bir ortam sağlayan bir süreçtir.
Çalışma boyunca kozmonotların diyetleri sadece tuz içeriği bakımından değişiklik gösterdi. Çalışma başlangıcında diyetleri 12 gram günlük tuz içeriyordu. Bu ABD diyet kılavuzlarına göre gerekenin 2 katıdır. Birkaç hafta sonra araştırmacılar tuzu günde 9 grama indirdiler. Çalışma periodunun son çeyreğinde ise miktar 6 grama indirildi. Çalışma sırasında kozmonotların tuz alımı azaltıldıkça daha fazla su tükettikleri saptandı. Şaşırtıcı olan sadece bu değildi. Kozmonotlar diyetteki tuz miktarı arttıkça açlık hissinin arttığından yakınmaya başladılar. Oysa aldıkları gıda miktarı aynıydı, yani aç olmaları mümkün değildi.
Tuz ve Sağlığımız
Sodyum tuzun temel bileşenidir, diyetimizin vazgeçilmez bir parçasıdır. Kaslarımızın ve sinirlerimizin doğru çalışmasını sağlar ve vücuttaki sıvı dengesini korumamıza yardım eder. Ancak sodyum seviyeleri yükseldikçe tansiyon da yükselmeye başlar. Uzun vadede yüksek tansiyon zararlı, hatta hayatı tehdit eden etkilere sahiptir. İnme, kalp krizi, böbrek hastalıkları ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.
Yüksek tansiyondan korunmak için günde 2300 mg veya altında sodyum tüketilmelidir. Bu da bir çay kaşığı eder. ABD Kalp Cemiyetine göre erişkinler için günlük alım 1500 mg’dan fazla olmamalıdır. Buna rağmen birçok erişkin bunun çok üstünde tuz tüketir. ABD’de erişkinlerin günlük ortalamasının 3400 mg olduğu hesaplanmıştır. Son birkaç yıldır bilim adamları tuzun obezite üzerinde de etkili olabileceğini ileri sürmektedir.
2015’de İngiliz ve Çinli araştırmacılar yüksek tuz içeren diyetlerle çocuk ve ergenlerde vücut yağının arttığını rapor etmiştir. Günde fazladan 1 gr fazla tuz tüketimi obezite riskini çocuklarda % 28, erişkinlerde % 26 arttırmaktadır. Araştırmacılar tuzun buna nasıl yolaçtığını bilmediklerini, ancak bazı diğer çalışmaların vücudumuzun yağ yakma şeklini değiştiriyor olabileceğini gösterdiğini belirtmişlerdir.
Profile
Avustralya’dan geçen yıl yayınlanan bir çalışma okul çocuklarında yüksek tuz içeren diyetlerin obezite şansını % 23 arttırdığını göstermiştir. Bu çocuklar daha fazla yiyorlardı, çünkü tuz gıdayı daha lezzetli yapıyordu. Ayrıca, tuzlu bir öğünün ardından susuzluk hisseden çocuklar yüksek kalorili gazlı içeceklere yöneliyorlardı. Deakin Üniversitesinden Dr Keast de tuzun insanları yemeye ittiğini ileri sürüyor.
Son olarak Dr Titze, iştah kontrolü mekanizmasının çok çok karışık olduğunu söylüyor ve “eğer diyetteyseniz ve sürekli açlık hissediyorsanız, tuzu azaltmak size yardım edebilir” diyor. Sağlıklı bir beslenme için olabildiğince işlenmemiş gıdalara yönelin ve yemeklerinizi evde hazırlayın. Hazır gıdalar ve restoran menüleri genelde inanılmaz miktarda tuz içerir. Salata sosları, ketçap, soya sosu gibi tuz bombardımanı yiyeceklerden uzak durun. Tuzu aşamalı olarak azalttığınızda tad tomurcukları adapte olacaktır. Öğünlerinize mutlaka taze ve kurutulmuş sebzeler, sarımsak, karabiber gibi lezzetler ekleyin. Ne kadar çeşni eklerseniz tuz ihtiyacı o kadar azalacaktır. Tuza sarılmadan önce yemeğinizi tadın, belki de hiç ihtiyaç duymayacaksınız.
Yazar: Op Dr Murat Üstün
Dr. Murat Üstün is the Lead Bariatric Surgeon at IBC - Istanbul Bariatric Center. Dr Murat Üstün has made a commitment to every patient's well-being and safety, a goal that is also pursued by our staff and medical professionals that are at your service, this is part of the excellence equation. Dr Murat Üstün and the Istanbul Bariatric Center team perform medical procedures, including gastric bypass, sleeve gastrectomy, adjustable gastric band, and biliopancreatic diversion with duodenal switch. While performed differently, all of these procedures help patients lose weight by limiting how much food the stomach can hold as well as the patient’s absorption of nutrients.
Surgeries are performed at a JCI accredited Hospital. The Joint Commission International works to improve safety at health care facilities domestically and globally. Accreditation ensures facilities are up to date, physicians are board-certified, plans for follow-up care are in place, risks of traveling after surgery are outlined, and more.
