Çölyak Hastalığı Riski Obezite Cerrahisinden Sonra 2 Kat Artıyor!
Yayın Tarihi: 17/03/2021
Obezite cerrahisinden sonra Çölyak olarak da bilinen gluten intoleransı hastalığı riskinin artabildiği bildirildi. Hastalık buğday ürünlerinde bulunan Gluten adlı özel bir proteine karşı vücudun geliştirdiği aşırı duyarlılıktan kaynaklanıyor.
Çölyak Hastalığı (Celiac Sprue) Nedir?
Çölyak (Celiac) hastalığı celiac sprue veya gluten-sensitive enteropati gibi isimlerle de biliniyor. Neredeyse 100 kişiden birini etkileyen bir otoimmun hastalık. Gluten yenmesi ince barsaklarda otoimmun bir cevabı tetikliyor. Zaman içinde bu reaksiyon ince barsakları kaplayan tabakayı hasarlıyor ve bazı besinlerin emilmesini engelliyor. Barsak iç yüzeyindeki hasar ishal, halsizlik, kilo kaybı, şişkinlik, kansızlık gibi yakınmalara yol açabiliyor ve ciddi komplikasyonlara neden olabiliyor. Çocuklarda emilim bozukluğu büyüme ve gelişme geriliğine yol açabiliyor.
Gluten adı verilen protein özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunuyor. Gluten-free olarak etiketlenmedikçe bir çok işlenmiş üründe de gluten bulunduğunu gözardı etmemek lazım. Aynı zamanda soya sosu, şirke, bira ve bazı likörler gibi gıda ürünlerinde de gluten bulunduğunu hatırlatalım. Bazı bireyler gluten intoleransıyla doğarken (genetik nedenler), bazıları da sonradan bu hastalığı edinebiliyorlar. Hastalığın tam bir tedavisi yok. Ama bir çok hastada sıkı bir gluten-free diyet uygulamak belirtileri ortadan kaldırmada ve barsaklarda iyileşmeyi sağlamada başarılı oluyor.
Normalde ince barsaklarımızın iç yüzeyi villi adı verilen tüysü uzantılarla kaplıdır. Adeta mikroskopik düzeyde bir halı gibi olan bu tabaka sayesinde ince barsaklar yenen gıdalardaki vitaminler, mineraller ve diğer besinleri emebilirler. Celiac hastalığı bu tabakada hasara yol açar. Villi uzantıları olmadan ince barsakların yüzeyi karo kaplı bir yüzeye döner, emilim alanı azalır ve vücudunuz gerekli besinleri ememez hale gelir. Bunun yerine yağ, protein, vitamin ve mineraller büyük abdest yoluyla atılır.
Çölyak Hastalığı Belirtileri
Çocuklarda ve yetişkinlerde Çölyak hastalığı belirtileri çok farklı olabilir. Yetişkinlerdeki sindirim sistemi belirtileri şöyledir:
- Diyare
- Halsizlik
- Kilo kaybı
- Şişkinlik ve gaz
- Karın ağrısı
- Bulantı-kusma
- Kabızlık
Bununla birlikte, Çölyak hastalığı olan yetişkinlerin yarıdan fazlası sindirim sistemi ile ilişkisi olmayan belirtiler gösterirler. Bunlar:
- Kansızlık, özellikle demir eksikliği anemisi
- Kemik dansitesinde azalma (osteoporoz) veya kemik yumuşaması (osteomalazi)
- Kaşıntılı cilt döküntüleri (dermatitis herpetiformis)
- Ağızda ülserler
- Başağrısı ve halsizlik
- Sinir sistemi hasarları, ellerde ve ayaklarda uyuşukluk, karıncalanma, denge problemleri ve bilişsel bozukluklar
- Eklem ağrıları
- Dalak fonksiyonlarında bozukluk
Çocuklarda Çölyak Hastalığı
Çölyak hastalığı olan çocuklari, yetişkinlerden daha yüksek oranda sindirim sistemi belirtileri sergilerler. Bunlar:
- Bulantı ve kusma
- Kronik ishal
- Karında şişlik
- Kabızlık
- Gaz
- Soluk, kötü kokulu kaka
Bariatrik Cerrahiden Sonra Çölyak Hastalığı
Çölyak hastalığı cerrahinin, örneğin obezite cerrahisinin bir sonucu olabilir. Mayo Clinic’e göre gerçek neden bilinmese de, cerrahinin yol açtığı travmanın vücudun glutene karşı anormal bir immün yanıt geliştirmesine yol açtığı sanılıyor. Çalışma, özellikle gastrik bypass sonrası bazı hastalarda yüksek oranda Çölyak hastalığı gözlenmesi üzerine geliştirildi. Bypass sırasında ince barsakta glutenin parçalandığı alanın atlanmasının proteinin daha aşağılara kadar inmesine ve edinilmiş Çölyak hastalığına yol açmasına sebep olduğu sanılıyor.
Çölyak Hastalığına Yol Açan Çevresel Faktörler
Annals of Internal Medicine de yayınlanan bir çalışmaya göre 1974’den bu yana Çölyak hastalığı sıklığı her 15 yılda bir ikiye katlandı. Bireyler yaşlandıkça sıklığın da arttığı gözlendi. Bunun nedeni diyetlerimizde glutenin giderek artan oranda yer alması ve özellikle işlenmiş gluten formlarına sürekli maruz kalmamız olabilir.
